İnsan Saçı Neden Beyazlaşır?

İnsan vücudunda iki tip kıl mevcuttur. Bunlardan biri yumuşak, kısa, ince açık renkli ya da renksiz ve vücutta yaygın olarak bulunan, ayva tüyleri de denilen ‘Vellüs tipi’ kıllar, diğeri ise uzun,sert, pigmente(renk maddesi) sahip, kalın, sakal, saç, bıyık ve diğer bazı bölgelerde bulunan ‘terminal’ kıllardır. Kirpik ve kaş gibi bölgelerde yer alan terminal kıllar kısa kalabilir ve büyümesi de hormonlar özellikle androjenler tarafından düzenlenir. Saç da, kafa bölgemizde bulunan kıllardan oluşan ve ‘büyüme döngüsü’ denilen, büyüme ve dinlenme evrelerini içeren döngüler geçirip uzayan kıl kökleridir. Rangi, bulbusdaki (beyin sapı olarak bilinen ve omuriliğin beyinle olan bağlantısını sağlayan yapı) melanositler tarafından sentezlenen melanin pigmenti tarafından sağlanır. Yani melanositler, melanin pigmenti (renk maddesi) yapmakla görevli hücrelerdir. Melanositler içinde ‘melanozom’ adı verilen hücre içi organelleri vardır. Melanin sentezi de asıl olarak bu melanozomlarda gerçekleşir. Saçın grileşmesi yani çoğumuzun söylemiyle beyazlaşmasıysa, bulbusadaki melanositlerin sayılarının azalmasına bağlıdır. Aslında saçın beyazlaşması normal koşullarda olağan bir gelişimdir ve bilim insanları tarafından ‘fizyoojik’ olarak kabul edilir. Beyaz ırkta bu durumun 20 yaşın altında başlamasıysa anormal olarak değerlendirilmektedir. Erken beyazlanma genetik olabildiği gibi bazı sendromlar nedeniyle de olabilir. Örneğin saçın hızla beyazlaşması akut ateşli hastalıklarda, hipertiroid gibi ağır endokrin bozukluklarda, yoğun ruhsal streste, kansızlık, yetersiz beslenme (malnitrisyon) ve kötü huylu (malign) tümörlerde görülebildiği bilim insanları tarafından açıklanmaktadır. Ancak beyazlamaya yol açan asıl etken genetik temellidir. Saçın beyazlanmasını engelleme konusunda hücre nakli çalışmaları deneysel olarak yapılmaktadır.